Passie deel 1: Stop jongvolwassenen te bombarderen met passie!

Door: Robin

Steve Jobs: “the only way to do great work is to love what you do. If you haven’t found it yet, keep looking”.

Jongvolwassenen worden tegenwoordig gebombardeerd met het advies om hun passie na te jagen. Ze worden voortdurend aangespoord door bekende sprekers en succesvolle rolmodellen om ergens voor te gaan waar ze gepassioneerd over zijn. Zo luidde de uitspraak van voormalig Apple oprichter, Steve Jobs: “De enige manier om groots werk te verrichten is door te doen waarvan je houdt. Blijf zoeken als het nog niet gevonden hebt”. Maar is dat zo? Heeft iedereen een passie? Word je geboren met een passie of ontwikkel je er één? Kunnen mensen überhaupt een passie ontwikkelen? Door middel van een serie blogs neem ik je mee in het begrip passie. In de eerste blog bespreek ik wat passie is en waarom je er niet per se één nodig hebt. In het tweede blog bespreek ik de grote hamvraag, is passie voorbestemd of kun je er één ontwikkelen?

Een onrealistische en eindeloze zoektocht

Hedendaags lopen veel jongeren rond met de vraag wat hun passie of roeping is. Misschien is het voor jezelf wel herkenbaar. Op het moment dat een coachee met de hulpvraag komt om zijn of haar ‘passie’ te willen vinden, gaan bij mij de alarmbellen direct af. Het idee heerst dat een passie of roeping voorbestemd is en het vinden van passie de enige manier is om écht succes te bereiken (Chen et al 2021). Maar wat als je met deze overtuiging rondloopt en je geen passie vindt? Dan kan ik je beloven dat je een lange zoektocht voor de boeg hebt, met een hoop frustratie en wellicht teleurstelling.

Stop jongvolwassenen te bombarderen met het idee hun passie na te jagen. Geef in plaats daarvan vertrouwen en ruimte om te ontdekken wat ze interessant en leuk vinden, bekrachtig daarbij dingen waarin zij zich competent voelen.

Wat is passie?

Passie wordt gekenmerkt door het sterk identificeren met een activiteit waar je helemaal in opgaat, je voelt je positief, energiek en gemotiveerd. Het gaat verder dan iets interessant vinden en wordt gekenmerkt doordat mensen hun identiteit er aan ophangen (Vallerand, 2017). Neem een voorbeeld aan de sport voetbal en Ronaldo, die twee zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Simpel gezegd gaat passie verder dan werk of een hobby an sich. Iemand met een passie wordt gekenmerkt door op verschillende vlakken in zijn of haar leven bezig te zijn met het specifieke onderwerp of de activiteit.

Een voorbeeld van passie

Laat ik het duidelijker maken middels een voorbeeld. Stel dat er twee psychologen zijn, één met sterke passie voor psychologie en de ander zonder sterke passie voor psychologie. Beide voeren hun werk uitstekend uit, echter zit er een verschil in wat er buiten de werksituatie om gebeurt. De persoon met passie zal ook op verjaardagen of op het terras het gesprek vol enthousiasme aangaan over het onderwerp psychologie, diegene krijgt er als het ware geen genoeg van. Maar is dit wel realistisch voor iedereen? Moet je dit überhaupt wel willen? Passie is dus helemaal niet essentieel zoals je ziet, niet iedereen wilt en hoeft zich continu te identificeren met een specifieke activiteit of onderwerp. Ook zonder passie kun je succesvol zijn en met plezier je werk uitvoeren. Er zijn tal van andere factoren die je succesvol kunnen maken in je werk (Bakker & Demerouti, 2007).

Passie, dus altijd gemotiveerd?

Dus als je passie hebt ben je altijd gemotiveerd en presteer je als een soort van ‘Superman’? Nee, dat is een veel gehoorde illusie. Zoals bij veel motiverende omstandigheden, kan de intensiteit van iemands passie niet altijd stabiel of hoog blijven (Meece et al., 1990; Pokay en Blumenfeld, 1990; Wolters, 1998). Als je ergens gepassioneerd over bent en periodes hebt waarin je je minder gemotiveerd voelt, is er geen enkele reden je zorgen te maken. Toch neigen mensen aan zichzelf te gaan twijfelen. Deze momenten van ‘lage passie’ kunnen cruciale keerpunten zijn. Bijvoorbeeld wanneer een student of young professional kan besluiten zichzelf los te maken van zijn of haar studie of vakgebied, wat achteraf totaal onnodig kan zijn. Toch worden dergelijke ervaringen met periodes van lage passie minder vaak besproken in bijvoorbeeld media of wetenschappelijk onderzoek. Uiteindelijk kan dit leiden tot onrealistische verwachtingen waardoor jongvolwassen onnodig gaan twijfelen of worden teleurgesteld.

Bij Arrow Loopbaancoaching zijn we hier allergisch voor. We willen realistische verwachtingen scheppen en geen ‘sexy en fancy’ verhalen optuigen. Passie is niet altijd zo rooskleurig als het lijkt, het kan zelfs flinke nadelen hebben voor iemands werk-privé leven. Dit wordt ook wel een vorm van obsessieve passie genoemd (Forest et al, 2010). Tevens is het niet zo dat als iemand passie heeft hij of zij er automatisch heel goed in is. Iemand die gepassioneerd is van dansen en koste wat kost de top wilt bereiken zonder te beschikken over de benodigde kwaliteiten, zal tegen een hoop teleurstelling aanlopen. Helaas hoor je dit soort verhalen amper, je hoort enkel de verhalen van mensen die wél de top hebben bereikt en roepen dat je alles kunt bereiken.

Het nadeel van een obsessieve passie

Onderzoekers stellen dat er twee soorten passies zijn, harmonieuze passie en obsessieve passie (Forest et al, 2010). Obsessieve passie wordt gekenmerkt door iemand die zich letterlijk verliest in een bepaalde activiteit. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld sociale relaties in het gedrang komen of kan er zelfs mentale en/of fysieke schade optreden door het overschrijden van grenzen (Séguin-Lévesque et al., 2003). Maar heeft passie dan ook voordelen? Zeker!

Heeft passie voordelen?

Passie wordt geassocieerd met een groot scala aan voordelen – waaronder doorzettingsvermogen, toewijding, positieve gevoelens, de ervaring van flow en het bereiken van hogere prestaties (Pertulla & Cardon, 2011; Vallerand et al., 2014; Chen et al., 2015; Vallerand, 2017). Ook kan de harmonieuze vorm van passie een bijdrage leveren aan zingeving, je doet immers iets waar je in uitblinkt. Vaak gaat dat gepaard met bijdrage aan de maatschappij. Niet gek dus dat veel mensen passie najagen, wie wil er nou geen passie? Maar hoe krijg je of vind je een passie? Kun je er bijvoorbeeld één ontwikkelen? Dat lees je in deel twee: passie, voorbestemd of maakbaar?